Geçtiğimiz hafta 3 günlük bir Dubai iş ziyareti yaptık. Değişik izlenimlerle döndük.
Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri-BAE (UAE) adı ile anılan ve geçtiğimiz sene 40. Bağımsızlık yılını kutlayan, toplam nüfusu 3.8 mio civarında bir ülke.
7 ayrı emirliğin birleşiminden oluşuyor. (Abu Dhabi, Ajman, Dubay, Fujarah, Ras al Khaymah, Sharjah, Umm al Qaywayn) Temel ekonomik kaynakları: Petrol.
Petrolün büyük kısmı (Yaklaşık 2 trio USD’lik rezervlerinin olduğu öngörülüyormuş) ve de asıl zenginlik emirliklerden en büyüğü, Abu Dhabi de.
Ancak; önümüzdeki 20 sene içerisinde petrollerinin tükeneceğini bekliyorlar ve o kötü günleri hesap ederek, mevcut petrol gelirleri ile gelecekte kendilerine ekonomik kaynak sağlayacak yatırımlar yapıyorlar.
Dubai, para ile oluşturulmuş yapay bir cennet. Çok katlı binalar ve “en’ler” üzerine kurulmuş bir dünya. (Dünya’nın en uzun oteli, Dünya’nın en uzun binası, Dünya’nın en büyük yekpare ön cam’ı olan akvaryum’u, Dünya’nın en pahalı oteli gibi) Tom Cruise’un yakında vizyona girecek filminin de (Görevimiz Tehlike) çekildiği Burj El Khalifa binasının 1.5 milyar dolara mal olduğu söyleniyor. (Burj: kule anlamına geliyormuş.)
Şehir çöl’ün üzerine inşaa edilmiş. Doğal olarak ta dümdüz. Su itiyaçlarını deniz suyunun arıtılması ile karşılıyorlar. Yollar 6 şerit gidiş, 6 şerit geliş. Karşıdan karşıya geçmek için araba lazım. Şehir içerisinde, yer altında değil üstünde oluşturulmuş ve viyadüklerle taşınan metro sistemi de var.
…
Ortadoğu da iş yapan neredeyse tüm uluslararası şirketlerin merkezleri Dubai de. Çünkü şirketler için kurumlar vergisi ve çalışanlar için de gelir vergisi yok. Bizim karşılaştığımız tek vergi otellerde konaklayanlardan alınan %10’luk konaklama vergisi. Vergi avantajı ve özellikle hava yollarında transit merkez olmalarının sağladığı avantajlar ile uluslararası şirketler, Bölge Merkezleri’ni Dubai ye taşımışlar.
3.8 mio kişilik nüfusun %80 e yakını yabancı. (950.000 kişi BAE vatandaşı) Hintliler, Filipinliler ve İngilizler (yönetsel pozisyonlarda) ağırlıkta olmak üzere Dünya’nın her yerinden insanlar var. Ülkede yaşayan yabancı nüfus 3-4 senede bir yenileniyormuş.
Güvenlik süper ve turistlere dönük en ufak bir “kandırma çabası” dahi yok. Çünkü, BAE yabancılara vatandaşlık vermiyormuş ve de yaşam standartlarının çok yüksek olduğu ülkede işsiz kalınması durumunda 1 ay içerisinde ülkeyi terk etmek gerekiyormuş. Bu nedenle insanlar işlerini ve ülkede yaşama lüksünü kaybetmeme çabasında. Ancak; değeri 500.000 USD ve üzerinde bir ev satın alırsanız 2 yıl boyunca oturma izni veriyormuş.
Ülkede faaliyette bulunan tüm şirketlere “lokal insan” çalıştırma zorunluluğu uygulanıyor. Üstelik vatandaşlara pozitif ayırımcılık ta yapılıyor. Aynı görevi yapan yabancı çalışanın, lokal çalışandan daha fazla gelir elde ettiğinin şikayet edilmesi durumunda, ağır ceza uygulanıyormuş. Bir de şirketlere BAE vatandaşı “bir gözetmen” atanıyormuş.
Alış veriş sektörü de çok gelişmiş. Satılan mallar üzerinde de vergi (KDV-ÖTV) bulunmadığı için fiyatlar ucuz. Elektronik eşya, parfümeri ve tütün mamüllerinde bu ucuzluk çok belirgin. Bu arada 1 USD: 3.60-3.65 Dirhem.
…
Kısaca anlaşılan o ki, petrolün önümüzdeki dönemde bitme riskine karşın, Dubai iş, turizm ve ulaştırma alanlarında bölgesel merkez yapılmaya çalışılıyor. Çalışmalarda da başarıya ulaşmaya başlanmış. Örneğin: Bölge de en fazla turistin ziyaret ettiği şehir Dubai imiş.
…
Sigorta sektörü ağırlıklı olarak %90-95 araç sigortaları üzerine kurgulu. Yabancı nüfusun 3-4 yılda bir devridim yapmasından dolayı konut ve diğer sigortalar çok gelişmemiş. Araç sigortalarında karlılık yüksekmiş.
Araç değerleri üzerinde vergi olmadığından ve de yakıt ucuz olduğundan, trafikte genellikle büyük motor hacimli 4X4 ve lüks araçlardan oluşan yeni araçlar geziyor. Eski araçlar çok ucuzmuş ancak, bakım-tamir çok pahalı olduğundan, ikinci el araç tercih edilmiyor.
Sektör lideri Oman Insurance adında yerel bir şirket, uluslararası oyunculardan Axa da pazarda çok güçlü.
Hayat sigortacılığı ve de özellikle direkt satışlar çok gelişmiş. En büyük alıcılar ülkede yaşayan özellikle İngilizlerin oluşturduğu yabancılar. Hayat branşında Zurich güçlü.
…
Dubai en etkileyici şey: Çok kültürlü milyonlarca insanın, kurgulanan düzen içerisinde ve elbette yüksek yaşam standartlarında uyum içerisinde yaşamaları ve bu yaşam seviyesini kaybetmemek için verilen yoğun çaba ve uğraş.